Հայրենասիրությունից մինչև սպառնալիքներ. Նաիրա Հարությունյանի պայքարի պատմությունը

52-ամյա ուսուցչուհի Նաիրա Հարությունյանը, ով տարիներ շարունակ աշխատել է Երևանի Աշոտ Մանուկյանի անվան թիվ 93 միջնակարգ դպրոցում որպես աշխարհագրության ուսուցչուհի, այսօր գտնվում է մի իրավիճակում, որի հեղինակը, ինչպես նա է ասում «թուրքացված իշխանություններն են»։ Նրա պատմությունը, որը սկսվել է դպրոցական առօրյայից և քաղաքական ակտիվությունից, վերածվել է հետապնդումների, սպառնալիքների և ֆինանսական ճնշումների շղթայի: Հարությունյանը, ով Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության անդամ է, պնդում է, որ այս ամենը կապված է իր քաղաքական դիրքորոշման և իշխանության քննադատության հետ:

«Ես ծնվել եմ Երևանում և իմ կյանքի մեծ մասը նվիրել եմ կրթությանը: 1999 թվականից սկսած ես դասավանդում եմ աշխարհագրություն, միաժամանակ զբաղվելով ընտանեկան փոքր բիզնեսով: Դա ընտանեկան բիզնես էր, կառուցված տարիների քրտնաջան աշխատանքով: Սակայն երբ որդիս ստիպված եղավ լքել երկիրը, ես էլ ստիպված եղա փակել մեր խանութը՝ պահպանելով այն որպես պահեստ չվաճառված ապրանքների համար» — պատմում է Նաիրան։

Նաիրայի քաղաքական հետապնդումները սկսվել են 2024 թվականի փետրվարից, երբ դպրոցում անցկացվել են տնօրենի ընտրություններ: 25 տարվա փորձ ունեցող Նաիրան առաջադրել է իր թեկնածությունը՝ ստանալով աշակերտների և ծնողների աջակցությունը: Նրա մրցակիցը եղել է Իրինա Հակոբյանը՝ Քաղաքացիական Պայմանագիր կուսակցության ակտիվ սատարողը: Այդ ժամանակահատվածում Նաիրան ակտիվորեն արտահայտվել է սոցիալական ցանցերում, մասնավորապես Facebook-ում, գրելով հայրենասիրական մեկնաբանություններ: «Հաճախ գրում էի մեկնաբանություններ հայրենասիրության մասին, մեջբերումներ էի կատարում հայ մեծանուն բանաստեղծներից և կոչ անում չմնալ անտարբեր մեր երկրի նկատմամբ», — նշում է նա:

Իրադարձությունները Նաիրայի կյանքում սրվել են ապրիլի 25-ին կազմակերպված դպրոցական միջոցառման ընթացքում՝ «Հավերժի ճամփորդ Հայաստան» խորագրով: Միջոցառման պատվավոր հյուր է եղել Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը: Նաիրան պատմում է, որ միջոցառումից հետո նա, ուսուցիչների ներկայությամբ, արտահայտվեց իշխանության մասին: «Ասացի, որ նման անամոթ իշխանությունը երկար չի տիրի։ Ավինյանը պատասխանեց, որ նման քաղաքական հայացքներ ունեցող ուսուցչուհու համար դժվար թե որևէ դպրոցում աշխատանք գտնեն», – հիշում է Նաիրան քաղաքապետի ուղիղ սպառնալիքը զրույցի ժամանակ։

Չդադարելով լինել իր գաղափարների նվիրյալ, մի քանի օր անց, «ՀՀ մարզերը» թեմայով դասի ընթացքում, Նաիրան հրապարակայնորեն քննադատել է Հայաստանի սահմանազատման քաղաքականությունը։ Դրան հետևել է բողոք աշակերտներից մեկի՝ Գնել Սարգսյանի կողմից, ով Ավինյանի ընկերոջ որդին է։ Երեխան պատմել է տանը ուսուցչուհու խոսքերի մասին: Արդյունքում Գնելի հայրը եկել է դպրոց և վիրավորել Նաիրային: «Ես նրան կարգի հրավիրեցի, պահանջելով հարգալից խոսել ինձ հետ՝ որպես պետաշխատող և իր մոր տարիքի կին: Ես ասացի, որ ինձ համար դժվար կլինի ընտելանալ նոր աշխարհագրության ծրագրին, քանի որ 25 տարի երեխաներին ցույց եմ տալիս ՀՀ տարածքները սովորական համատեքստով», — հիշում է Նաիրան: Նա ընդգծում է, որ դասարանում կան Արցախից փախստականներ, որոնց զգացմունքները վիրավորվում են նման քննարկումներից:

Մի քանի ամիս անց, Հունիսի 12-ին, Նաիրան, ունենալով արդեն ոչ միայն հայրենասեր քաղաքացու զգացում, այլև անձնական պատճառներ ներկայիս իշխատնությունների դեմ դուրս գալու, մասնակցել է Հանրապետության հրապարակում բողոքի ցույցին՝ ընդդեմ ներկայիս վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի: Ոստիկանները կիրառել են նռնակներ, ինչի հետևանքով Նաիրան վնասել է ձախ թևը և բերման է ենթարկվել: «Ցույցի ընթացքում ոստիկանները շատ դաժան պահեցին իրենց, և ես ընկա, վնասեցի թևս», — պատմում է նա: Մի քանի օր անց դպրոցում հավաքվել է մանկավարժական խորհուրդ, որտեղ Նաիրային քննադատել են և բացառել տնօրենի մրցույթից՝ անօրինական հիմքերով: «Այդ օրից զգում էի, որ որոշ գործընկերներ այլևս չեն շփվում ինձ հետ։ Սկսեցի զգալ մեկուսացում և թիրախավորված վերաբերմունք», – ասում է նա։

Բայց իշխանության որոշ օղակներին բավարար չէր Նաիրայի կյանքը խոչընդոտել միայն դպրոցի հարթակում։ Օգոստոսին հարկային տեսչությունը այցելել է Նաիրայի փակ խանութը և պահանջել 700,000 դրամ պարտք: «Ես ասացի, որ դա անհնարին է, եթե պարտք ունենայի, չէի կարող օրինական դադարեցնել ԱՁ-ի գործունեությունը, սակայն նրանք ասացին՝ ‘պետք է վճարեք և վերջ’», — հիշում է նա: Նաիրան դիմել է դատախազություն, սակայն պատասխանը եղել է բացասական։

Այդ նույն դպրոցում, որտեղ Նաիրան դեռ աշխատում էր և փորձում էր անդավաճան մնալ իր սկզբունքներին, պայքարելով կոռումպացված իշխանական համակարգի դեմ, Հոկտեմբերի 14-ին տեղի է ունեցել միջադեպ։ Օդամղիչ հրացանից կրակոց, որի հետևանքով վնասվել է աշակերտ: Կրակողը եղել է նույն ինքը Գնել Սարգսյանը, որի “թիկունքում” կանգնած է անձամբ քաղաքապետը, սակայն դեպքը քողարկվել է, հասարակության մեջ աղմուկ չբարձրացնելու նպատակով։ «Ես բարձրաձայն արտահայտվեցի, որ երբեք թույլ չէի տա նման հանցանքը մնալ անպատիժ, քանի որ ուսուցչի առաջին պարտականությունն է երեխային պատասխանատվության հրավիրել», — ասում է Նաիրան:

Հիմա Նաիրան գտնվում է ԱՄՆ-ում և փորձում է նոր ուժեր հավաքել իր պայքարը շարունակելու համար։ Նա հավատում է, որ արդարությունը դեռևս չի վերացել և մեր հայրենիքը կարող է կրկին լինել ամուր և անկոտրուն, իսկ նման մարդիկ, որոնք հիմա պետության ղեկավարներ են՝ ժամանակի հարց են։ «Ես կվերադառնամ և կպայքարեմ իմ արժեքների համար։ Եթե ամբողջ դպրոցում մնա մեկ երեխա, ում իմ այս գաղափարները կարող են կրթել և օգուտ տալ, ուրեմն իմ աշխատանքը ապարդյուն չէ», — խոստովանում է Նաիրան։